Cymdeithasau tai â rôl allweddol mewn atal unigrwydd

Mae rhai grwpiau yn fwy bregus nag eraill i unigrwydd. Caiff yn aml ei gysylltu gyda phobl hŷn – dywedodd 14.5% o bobl rhwng 65-79 oed a 29.2% o bobl dros 80 oed eu bod yn unig beth neu drwy’r amser. Yn ychwanegol, canfu ymchwil gan ONS fod oedolion sengl neu weddw mewn risg uwch o brofi unigrwydd, yn ogystal â’r rhai sy’n rhentu yn hytrach nag yn berchen eu cartref.

Fodd bynnag, canfu ymchwil gan elusen addysgol Demos fod preswylwyr tai ymddeol hanner mor debygol o ddweud eu bod yn teimlo’n euog â’u cyfoedion yn y boblogaeth yn gyffredinol.

I helpu atal arwahanrwydd cymdeithasol ac unigrwydd, mae cymdeithasau tai ledled Cymru yn cynnig amrywiaeth o gynlluniau llety â chymorth a gwasanaethau eraill sy’n helpu pobl i fyw’n annibynnol, gan roi cyfleoedd iddynt feithrin cysylltiadau a chyfeillgarwch. Mae’r rhain yn cynnwys tai gwarchod, byw annibynnol, gofal ychwanegol ac (yn fwy diweddar) gynlluniau gofal agos. Mae ymchwil i gynlluniau tai ar gyfer pobl hŷn (astudiaeth DICE) yn neilltuol yn awgrymu bod gan y math yma o dai gyda gofal a chymorth ran bwysig wrth liniaru unigrwydd yn yr henoed.

Mae ClwydAlyn yn un gymdeithas tai sy’n cynnig y math hwn o gymorth i liniaru unigrwydd a hefyd yn cefnogi tenantiaid gyda phroblemau eraill iechyd meddwl a llesiant. Mae’n rhedeg Hyb Cymunedol iCAN mewn partneriaeth gyda Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr yn y Rhyl.

Mae staff yn yr hwb yn cefnogi a rhoi arweiniad i bobl o bob oed i atal eu llesiant meddwl rhag dirywio ac i liniaru gofod cymdeithasol ac argyfwng, mewn lleoliad cymunedol diogel. Gan weithio gyda meddygon teulu lleol, timau iechyd meddwl, partneriaid trydydd sector, swyddogion tai a hyd yn oed filfeddygon a phobl trin gwallt, mae’r help a gynigiant yn dibynnu ar anghenion yr unigolyn sy’n ymweld ond maent i gyd yn anelu i sicrhau nad yw tenantiaid cymdeithasau tai yn teimlo ar wahân neu’n unig pan fyddant yn cael trafferthion gydag unrhyw ran o’u bywydau.